{"4":"\n

Droga Pienińska zaczyna się przy Przystani flisackiej w Szczawnicy Niżnej. Liczy ok. 8,6 km długości, przy różnicy wzniesień około 60 m. Prowadzi przez największą atrakcję Pienin – Przełom Dunajca. Kończy się przy ujściu potoku Lipnik w Czerwonym Klasztorze na Słowacji. Szlak biegnie prawym brzegiem rzeki i po 1400 m przekracza granicę państwową. Łączy dwa parki narodowe, Polski i Słowacki, w miejscu szczególnie chronionym ze względu na unikalne zbiorowiska roślinne i niezapomniany krajobraz.

\n\n\n

Przystań flisacka

Przystań flisacka znajduje się poniżej ulicy, po prawej stronie, osłonięta murkami z andezytu. To początek drogi prowadzącej w górę Dunajca. Tuż przed przystanią mieści się budynek Klubu Sportowego Pieniny. Po prawej stronie drogi ustawiono plansze z mapami, opisami i zdjęciami propozycji wycieczek po okolicy. Przy zejściu na przystań stoi obelisk poświęcony św. Janowi Pawłowi II.

\n\n\n

Etap 1: Przystań flisacka – Cypel

Dystans: ok. 200 m

Po prawej stronie drogi znajduje się Cypel. Wyspa na Dunajcu o długości około 600 m, powstała z rzecznych nanosów. W 1932 roku wielka powódź zniszczyła ją wraz ze stojącym tam pensjonatem „Biały Domek”. Z czasem rzeka odbudowała wyspę, na której dziś stoi rzeźba upamiętniająca państwa Wernerów, założycieli Klubu Sportowego Pieniny. Na Cypel prowadzi drewniana kładka. To dobre miejsce na odpoczynek na trawniku i podziwianie skały Kotońki z rzeźbą górala, oddalonej o około 500 m.

\n\n\n

Etap 2: Cypel – droga do Schroniska Orlica

Dystans: ok. 200 m

Droga Pienińska biegnie równolegle do wyspy Cypel, oddzielonej od trasy martwym korytem Dunajca, które ożywa podczas wezbrań, gdy rzeka ponownie wypełnia je wodą. W tym miejscu odchodzą szlaki prowadzące na Sokolicę (747 m n.p.m.) w Pieninach oraz na przełęcz Rozdziele przez grzbiet Małych Pienin. Znajduje się tu także stromy podjazd do schroniska Orlica, położonego około 30 m powyżej drogi. Dawny pensjonat z roku 1932 został w 1951 roku wydzierżawiony przez PTTK i nadano mu imię Józefa Madei, pierwszego przewodnika oddziału pienińskiego. W roku 1970 budynek przeszedł na własność PTTK, a obecnie zarządza nim spółka Karpaty. Obok schroniska mieści się Muzeum i Ośrodek Historii Turystyki Górskiej.

\n\n\n

Etap 3: Schronisko Orlica – Piec Majki

Dystans: ok. 100 m

Po około 100 metrach droga dochodzi do groty Piec Majki, zwanej też grotą Zyblikiewicza. Grota powstała w wyniku niezwykłego procesu geologicznego. Twarda skała wapienna została wypchnięta przez starsze, miękkie łupki. Pod wpływem ogromnych sił wapienie pękły, tworząc szczelinę. Z biegiem czasu wody Dunajca poszerzyły ją i ukształtowały grotę, na której ścianach można dziś zobaczyć efektowne krasowe draperie. Nazwa „piec” nawiązuje do staropolskiego określenia pieczary. Tuż obok groty, na ścianie kilkunastometrowej turni, około 5 metrów nad ziemią, znajduje się figurka Matki Boskiej. Pod skałą mapa plastyczna Pienin oraz MOR. Miejsce odpoczynku rowerzystów z ławkami i stojakiem narzędziowym.

\n\n\n

Etap 4: Piec Majki – Nowy Przewóz

Dystans: ok. 330 m

Za potokiem Kacze, 30 metrów od groty Piec Majki, znajduje się jeden z pięciu polskich pawilonów wejściowych Pienińskiego Parku Narodowego. Można tu obejrzeć wystawę poświęconą lasom Pienin, kupić pamiątki i skorzystać z toalety. Jodłowy bór nad drogą skrywa masyw Bystrzyka z charakterystyczną Białą Skałą, dobrze widoczną od strony Szczawnicy.

Dalej, po około 200 m, docieramy do Nowego Przewozu. W odróżnieniu od dawnej, gospodarczej przeprawy na Cyplu, ta służy wyłącznie turystom. W miejscu zwanym Równicą niebieski szlak przekracza Dunajec i kieruje się w stronę Sokolicy. Przeprawa odbywa się płaskodenną drewnianą łodzią, obsługiwaną przez flisaka. Łódka zabiera około 10 osób i działa od połowy kwietnia do końca października.

Tuż obok, po prawej stronie drogi, widoczna jest wnęka skalna i tabliczka wskazująca poziom wody podczas wielkiej powodzi z 1934 roku. Na skale można dostrzec otwory, które według legendy są śladami po kulach karabinowych.

\n\n\n

Etap 5: Nowy Przewóz – Granica Państwa

Dystans: ok. 500 m

Droga łagodnym łukiem dochodzi do miejsca, gdzie Dunajec gwałtownie skręca w lewo. Po prawej stronie rozciąga się kamienista plaża pod Hukiem -skałą, która potęguje szum rzeki. Po lewej widać pozostałości murów dawnego schroniska Zyblikiewicza, które spłonęło w niejasnych okolicznościach w roku 1916.

Trasa zbliża się do granicy państwa, istniejącej tu od średniowiecza (z krótką przerwą w 1938 roku, kiedy Polska zajęła Leśnicę). W roku 1939 roku wkraczały tędy do Szczawnicy wojska niemieckie, powstrzymane przez wysadzenie drogi i ostrzał polskich żołnierzy. Po lewej stronie znajduje się podmurówka po dawnej strażnicy.

Po stronie słowackiej, tuż za granicą, pawilon PIENAP z wystawą poświęconą etnografii i przyrodzie Pienin. Na parterze budynku bar i toaleta. Obok pawilonu końcowa przystań słowackiego spływu. Na drugim brzegu Dunajca od 1907 roku funkcjonowało schronisko Sienkiewicza, które po 24 latach przemianowano na Gospodę Pienińską. Do gospody od Drogi Pienińskiej dostawano się promem za dwa halerze, czyli około 5 centów. Budynek rozebrano w roku 1938.

\n\n\n

Etap 6: Granica Państwa – Ujście Leśnickiego Potoku

Dystans: ok. 400 m

Droga Pienińska po około 350 metrach od pawilonu PIENAP-u dociera do miejsca, gdzie Leśnicki Potok wpada do Dunajca. Ujście Leśnickiego Potoku flankują dwie skały: Wylizana po lewej i Osobita po prawej. Umieszczono tu tablicę upamiętniającą ofiary Pienin. Na urwistym brzegu potoku stała niegdyś gospoda Hochhauser, w której mieścił się posterunek Słowackiej Straży Obrony Państwa. Budynek spłonął na trzy miesiące przed wybuchem II wojny światowej.

Po drugiej stronie Dunajca wznosi się góra Przechodki z charakterystycznym cyplem. Nazwa nawiązuje do dawnej ścieżki wzdłuż rzeki, którą przed utworzeniem parku narodowego można było dojść do Pienińskiego Potoku. Tędy prowadził popularny szlak Skalna Perć.

\n\n\n

Etap 7: Ujście Leśnickiego Potoku – Stuletnie Źródło

Dystans: ok. 300 m

Droga Pienińska okrąża znajdujący się po polskiej stronie Przechodni Wierch w Pieninkach i wkracza na teren Pienin Haligowieckich. W tym miejscu nurt rzeki uspokaja się, ale tworzy podstępne wiry, zwane przez flisaków Lochem. Według tradycji miały one mieć nawet 18 m głębokości, choć badania hydrograficzne tego nie potwierdzają. Zjawisko tłumaczy budowa geologiczna: twarde wapienie leżą tu na miękkich łupkach, podobnie jak w Piecu Majki. Trzysta metrów dalej znajduje się Stuletnie Źródło. Za czasów monarchii austro-węgierskiej było żelaznym punktem wycieczek. Dziś jednak, ze względu na ochronę przyrody, można je oglądać tylko z drogi.

\n\n\n

Etap 8: Stuletnie Źródło – Polanka

Dystans: ok. 1 km

Na odcinku około kilometra droga biegnie pod lesistą Golicą. Po drugiej stronie Dunajca, po stronie polskiej, widać podnóża Sokolicy, a dalej ściany Cukrowej Skały i Wilczej Skały. W latach 20. XX wieku Walenty Gadowski, twórca Orlej Perci w Tatrach, zbudował tu Skalną Perć – szlak prowadzący od schroniska Sienkiewicza przez Potok Pieniński do Hulińskiego Potoku. W latach 1934–1938 szlak zlikwidowano decyzją Pienińskiego Parku Narodowego, lecz nad Dunajcem do dziś zachowały się żelazne haki po łańcuchach.

Tuż przed Polanką po polskiej stronie Dunajca widać dolinę Pienińskiego Potoku. Droga Pienińska opada w dół po lewej stronie i mija stromą łąkę – Polankę, gdzie w latach 1885–1915 działała gospoda Csárda. Kuracjusze ze Smerdžonki i Szczawnicy bawili się tu przy węgierskiej muzyce. Poniżej, przy rzece, znajdowała się przystań łódek, którymi wracano do Szczawnicy.

\n\n\n

Etap 9: Polanka – Huta

Dystans: ok. 2,6 km

Od Polanki Droga Pienińska biegnie nad spokojnie płynącym Dunajcem długim, prostym odcinkiem. Na trasie znajduje się pamiątka z czasów monarchii – żeliwny słupek linii wodnej nr 52. Po prawej stronie, na polskim brzegu, widać skalne ściany z wnękami – jedna z nich na mapach figuruje jako „Schron słowackiego turysty”. W tym rejonie wznoszą się także strome ściany Facimiecha, z charakterystycznymi formami skalnymi przypominającymi orła i zakonnicę. Cały masyw leży po stronie polskiej.

Kilkadziesiąt metrów za Polanką Droga Pienińska gwałtownie skręca w lewo. Szlak trawersuje pod siedmioma strzelistymi iglicami wapiennymi na południowej ścianie Golicy. Według legendy to zaklęci w skałę mnisi z Czerwonego Klasztoru, którzy złamali śluby czystości. Przy drodze można spotkać murawy kserotermiczne, pełne rzadkich gatunków roślin o intensywnej woni. Dopiero po minięciu Huty ukazuje się pełen widok na formacje Mnichów górujących nad przełomem.

\n\n\n

Etap 10: Huta – Janosikowy Skok

Dystans: ok. 1,5 km

Po lewej stronie Drogi Pienińskiej przez około 600 m ciągnie się szereg niewielkich polan. To pozostałość po XVII-wiecznej hucie szkła i osadzie rolniczej, zamieszkałej do 1969 roku. Przy wiacie turystycznej bije źródło ze stylizowaną drewnianą cembrowiną, zwane Małżeńskim. Według flisaków para, która wspólnie napije się wody, w ciągu roku weźmie ślub.

W latach 60. XX wieku rozważano tu budowę ośrodków wypoczynkowych, jednak ostatecznie powstał jedynie szlak żółty prowadzący doliną potoku Huta na przełęcz Targov. Droga Pienińska prowadzi dalej do zakrętu przy Klejowej Górze, mijając po drugiej stronie Dunajca dawną Zimną Polanę, z której siano wywożono zimą po skutej lodem rzece.

Na zakręcie, kilka metrów nad drogą, widoczna jest biała kropka oznaczająca poziom wielkiej powodzi z 1934 roku. Pod Klejową Górą, po lewej stronie, stoi odtworzony w roku 2020 pomnik czechosłowackich urzędników państwowych zastrzelonych w czerwcu 1920 roku. Tablice upamiętniające odsłonięto pierwotnie w roku 1928, lecz pomnik zniszczono dziesięć lat później, po zajęciu Leśnicy przez Polskę. Według ówczesnych przekazów sprawcami zabójstwa byli prawdopodobnie Polacy; dziś trudno jednak rozstrzygnąć, czy kierowały nimi motywy polityczne, czy rabunkowe.

Z tego miejsca roztacza się pocztówkowy widok na Nową i Podskalnią Górę. Trasa prowadzi dalej do Zbójnickiego Skoku. Miejsca, gdzie według legendy Janosik miał przeskoczyć Dunajec.

\n\n\n

Etap 11: Janosikowy Skok – Czerwony Klasztor

Dystans: ok. 1,5 km

Janosikowy Skok to największe przeważenie Dunajca o szerokości około 12 metrów. To tutaj odbywał się rzekomo egzamin na zbójnika, adept musiał skoczyć przez rzekę. Pierwszym, który go zdał, był Janosik. Najsłynniejszy zbójnik Słowacji i Polski, który według legendy uciekając z zamku w Niedzicy, tutaj przeskoczył Dunajec. Najwęższe koryto oznaczało jednocześnie największą głębię. Pomiary wskazują na 4,5 m, choć flisacy utrzymują, że woda sięga tu nawet 8 m.

W tym rejonie, obserwując sąsiednie skały: Grabczychy, Świnią i Ostrą można dostrzec przykład tzw. struktury bukietowej Pienin. Dziś obszar ten objęty jest ochroną w strefie A Pienińskiego Parku Narodowego.

Droga prowadzi grądowym lasem w rozszerzającej się dolinie. Tuż przed klasztorem znajduje się polana z polem kempingowym PIENAP-u. Kładka nad potokiem Lipnik prowadzi do punktów gastronomicznych i zabudowań kompleksu poklasztornego, będącego narodowym zabytkiem kultury.

Czerwony Klasztor, dawniej klasztor kartuzów, a później kamedułów, jest miejscem szczególnie ważnym dla tożsamości narodowej Słowaków. To tutaj Romuald Hadbavný przełożył Biblię na język słowacki, a brat Cyprian (Franc Jäschke) aptekarz i autor słynnego zielnika pozostawił po sobie niezwykle cenne dzieła.

Dziś w klasztorze mieści się muzeum z nowoczesną ekspozycją, hotel, browar i karczma „Pod Lipami”. Odbywają się tu również zajęcia edukacyjne, m.in. w formie detoksykacji cyfrowej. To jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc w całych Pieninach.

\n\n","13":"\n

The Pieniny Road begins at the rafting marina in Lower Szczawnica. It is over 9 km long, with an elevation difference of about 60 meters. The route runs through the greatest attraction of the Pieniny Mountains – the Dunajec Gorge. It ends at the mouth of the Lipnik stream in Červený Kláštor, Slovakia. The trail follows the right bank of the river and, after 1,400 meters, crosses the state border. It connects two national parks – the Polish and the Slovak – in a site particularly protected for its unique plant communities and unforgettable landscape.

\n\n\n

Wooden raft departure point

The rafting harbor is located below the street, on the right-hand side, sheltered by andesite walls. It marks the beginning of the route leading upstream along the Dunajec. Just before the harbor stands the building of the Pieniny Sports Club. On the right side of the road, information boards with maps, descriptions, and photos of excursion options in the area have been placed. At the descent to the harbor, there is an obelisk dedicated to St. John Paul II.

\n\n\n

Stage 1: Wooden raft departure point - Cypel

Distance: about 200 m

On the right side of the road lies Cypel, an island on the Dunajec about 600 meters long, formed from river deposits. In 1932, a great flood destroyed it together with the “Biały Domek” guesthouse that once stood there. Over time, the river rebuilt the island, where today a sculpture commemorates the Werner family, founders of the Pieniny Sports Club. A wooden footbridge leads to Cypel. It is a good spot to rest on the lawn and admire Kotońka Rock with its highlander statue, located about 500 meters away.

\n\n\n

Stage 2: Cypel - path to the Orlica Shelter.

Distance: about 200 m

The Pieniny Road runs parallel to Cypel Island, separated from the trail by an old riverbed of the Dunajec, which comes alive during high water when the river once again fills it. From this point, trails branch off toward Sokolica (747 m a.s.l.) in the Pieniny Mountains and to the Rozdziele Pass across the ridge of the Little Pieniny.

Here begins the steep climb to the Orlica Shelter, located about 30 meters above the road. The former guesthouse, built in 1932, was leased by the PTTK in 1951 and named after Józef Madeja, the first guide of the Pieniny branch. In 1970, the building became the property of the PTTK, and today it is managed by the Karpaty company. Next to the shelter is the Museum and Center of Mountain Tourism History.

\n\n\n

Stage 3: Shelter Orlica - Piec Majki

Distance: about 100 meters

After about 100 meters, the road reaches the Piec Majki grotto, also known as the Zyblikiewicz grotto. The cave was formed through an unusual geological process: hard limestone was pushed out by older, softer shales. Under immense pressure, the limestone cracked, creating a fissure. Over time, the waters of the Dunajec widened it and shaped the grotto, whose walls today display impressive karst draperies. The name “piec” refers to the Old Polish word for a cavern.

Right next to the grotto, on the wall of a several-meter-high crag, about 5 meters above the ground, stands a small statue of the Virgin Mary. Beneath the rock is a relief map of the Pieniny Mountains and a cyclists’ rest stop (MOR) with benches and a tool stand.

\n\n\n

Stage 4: Piec Majki - Nowy Przewóz

Distance: approx. 330 m

Beyond the Kacze stream, just 30 meters from the Piec Majki grotto, stands one of the five Polish entrance pavilions of the Pieniny National Park. Here you can see an exhibition devoted to the Pieniny forests, buy souvenirs, and use the restroom. Above the road, the fir forest conceals the Bystrzyk massif with its distinctive White Rock, clearly visible from the Szczawnica side.

Further on, after about 200 meters, you reach Nowy Przewóz. Unlike the former transport crossing at Cypel, this one serves only tourists. At a place called Równica, the blue trail crosses the Dunajec and leads toward Sokolica. The crossing is made in a flat-bottomed wooden boat operated by a raftsman. The boat holds about 10 people and runs from mid-April to the end of October.

\n\n

Right nearby, on the right side of the road, there is a rock recess with a plaque indicating the water level during the great flood of 1934. On the rock, you can also see holes that, according to legend, are traces of rifle bullets.

\n\n\n

Stage 5: Nowy Przewóz - State Border

Distance: about 500 m

The road bends gently to the spot where the Dunajec makes a sharp left turn. On the right stretches a stony beach beneath Huk Rock, which amplifies the roar of the river. On the left, the remains of the walls of the former Zyblikiewicz shelter can be seen; it burned down under unclear circumstances in 1916.

The trail approaches the state border, which has existed here since the Middle Ages (with a short break in 1938, when Poland occupied Leśnica). In 1939, German troops entered Szczawnica along this route, but were halted by the demolition of the road and the fire of Polish soldiers. On the left side stand the foundations of a former border guardhouse.

\n\n

On the Slovak side, just beyond the border, is the PIENAP pavilion with an exhibition on the ethnography and nature of the Pieniny Mountains. On the ground floor there is a bar and restroom. Next to the pavilion is the final marina of the Slovak rafting trip. On the opposite bank of the Dunajec, from 1907, there operated the Sienkiewicz shelter, which after 24 years was renamed the Pieniny Inn. Visitors reached the inn from the Pieniny Road by ferry, which cost two hellers – about 5 cents. The building was dismantled in 1938.

\n\n\n

Stage 6: State Border - Mouth of Lesnicki Potok.

Distance: about 400 m

About 350 meters past the PIENAP pavilion, the Pieniny Road reaches the place where the Leśnicki Stream flows into the Dunajec. The mouth of the stream is flanked by two rocks: Wylizana on the left and Osobita on the right. Here, a plaque commemorates the victims of the Pieniny. On the steep bank of the stream once stood the Hochhauser inn, which also housed a post of the Slovak State Defense Guard. The building burned down three months before the outbreak of World War II.

On the opposite side of the Dunajec rises Przechodki Mountain with its characteristic promontory. The name refers to the old path along the river, which, before the establishment of the national park, allowed people to walk as far as the Pieniński Stream. This was the route of the popular Skalna Perć trail.

\n\n\n

Stage 7: Mouth of Leśnicki Potok - Centennial Spring.

Distance: approx. 300 m

The Pieniny Road skirts Przechodni Wierch in the Pieninki range on the Polish side and enters the Haligovské Pieniny. Here the river current calms, but treacherous whirlpools form, known to raftsmen as the Loch. Tradition claimed they reached depths of up to 18 meters, although hydrographic studies have not confirmed this. The phenomenon is explained by the geology: hard limestone lies atop soft shales, just as at Piec Majki.

Three hundred meters further lies the Centennial Spring. During the Austro-Hungarian monarchy it was a fixed point of excursions. Today, however, due to nature conservation, it can only be viewed from the road.

\n\n\n

Stage 8: Centennial Spring - Polanka

Distance: about 1 km

For about a kilometer, the Pieniny Road runs beneath the forested slopes of Golica. On the opposite side of the Dunajec, on the Polish bank, rise the foothills of Sokolica, followed further by the cliffs of Cukrowa Skała and Wilcza Skała. In the 1920s, Walenty Gadowski, the creator of Orla Perć in the Tatras, built here a trail called Skalna Perć, leading from the Sienkiewicz Shelter through the Pieniński Stream to the Huliński Stream. Between 1934 and 1938, the trail was closed by decision of the Pieniny National Park, yet to this day iron hooks from the old chains can still be seen above the Dunajec.

Just before Polanka, on the Polish side of the river, the valley of the Pieniński Stream comes into view. The Pieniny Road descends on the left and passes a steep meadow known as Polanka, where between 1885 and 1915 the Csárda inn operated. Spa guests from Smerdžonka and Szczawnica enjoyed themselves here to the sounds of Hungarian music. Below, by the river, was a small marina with boats that carried visitors back to Szczawnica.

\n\n\n

Stage 9: Polanka - Huta

Distance: approx. 2.6 km

From Polanka, the Pieniny Road runs above the calmly flowing Dunajec along a long, straight section. Along the way stands a relic from the times of the Austro-Hungarian monarchy – an iron waterline marker, No. 52. On the right, on the Polish bank, rise rocky walls with niches – one of them appears on maps as the “Slovak Tourist Shelter.” In this area also tower the steep cliffs of Facimiech, with distinctive rock shapes resembling an eagle and a nun. The entire massif lies on the Polish side.

A few dozen meters past Polanka, the Pieniny Road makes a sharp turn to the left. The trail traverses beneath seven slender limestone spires on the southern wall of Golica. According to legend, these are monks from the Červený Kláštor, turned to stone for breaking their vows of chastity. Along the road, one can encounter xerothermic grasslands, rich in rare, fragrant plant species. Only after passing Huta does the full view open up of the Monks formations towering above the gorge.

\n\n\n

Stage 10: Huta - Janosikowy Skok

Distance: approx. 1.5 km

For about 600 meters on the left side of the Pieniny Road stretches a series of small meadows. They are remnants of a 17th-century glassworks and a farming settlement, inhabited until 1969. By the tourist shelter flows a spring with a stylized wooden curb, known as the “Marriage Spring.” According to the raftsmen, a couple who drinks from it together will marry within a year.

In the 1960s, this area was considered for the construction of holiday resorts, but in the end, only the yellow trail was created, leading through the Huta stream valley to the Targov Pass. The Pieniny Road continues to the bend by Klejowa Góra, passing on the opposite bank of the Dunajec the former Zimna Polana, where hay was once transported in winter across the frozen river.

At the bend, a white mark a few meters above the road indicates the level of the great flood of 1934. Below Klejowa Góra, on the left side, stands a monument reconstructed in 2020, dedicated to Czechoslovak state officials shot in June 1920. The commemorative plaques were originally unveiled in 1928, but the monument was destroyed ten years later, after Poland took over Leśnica. According to contemporary accounts, the perpetrators were probably Poles, though today it is difficult to determine whether their motives were political or simply robbery.

\n\n\n

From this point, a postcard-like view opens up toward Nowa Góra and Podskalnia Góra. The route then leads to Zbójnicki Skok, the place where, according to legend, Janosik leapt across the Dunajec.

\n\n\n

Stage 11: Janosikowy Skok - Red Monstery

Distance: approx. 1.5 km

Janosik’s Leap is the narrowest point of the Dunajec, about 12 meters wide. According to legend, this was the place where brigand candidates had to pass their exam: to leap across the river. The first to succeed was Juraj Janosik, the most famous outlaw of Slovakia and Poland, who, fleeing from the castle in Niedzica, is said to have jumped the Dunajec here. The narrowest channel also meant the greatest depth. Measurements show 4.5 meters, although the raftsmen claim the water here reaches as much as 8 meters.

In this area, by observing the neighboring rocks – Grabczychy, Świnia, and Ostra – one can see an example of the so-called bouquet structure of the Pieniny Mountains. Today, this zone is strictly protected within Zone A of the Pieniny National Park.

The road then leads through hornbeam forest in a widening valley. Just before the monastery lies a meadow with a PIENAP campsite. A footbridge over the Lipnik stream leads to food stalls and the buildings of the former monastic complex, now a national cultural monument.

Červený Kláštor, formerly a Carthusian and later a Camaldolese monastery, holds a special place in the Slovak national identity. It was here that Romuald Hadbavný translated the Bible into Slovak, and Brother Cyprian (Franc Jäschke) – pharmacist and author of a famous herbal – left behind works of great value.

\n\n\n\n

Today, the monastery houses a museum with a modern exhibition, as well as a hotel, a brewery, and the inn “Pod Lipami.” Educational programs are also held here, including digital detox workshops. It is one of the most frequently visited places in the entire Pieniny range.

\n\n","14":"

Pieninská cesta sa začína pri pltníckom prístavisku v Nižnej Szczawnici. Má približne 8,6 km dĺžky, s výškovým rozdielom okolo 60 m. Vedie cez najväčšiu atrakciu Pienin – Prielom Dunajca. Končí pri ústí potoka Lipník v Červenom Kláštore na Slovensku. Chodník vedie po pravom brehu rieky a po 1400 m prekračuje štátnu hranicu. Spája dva národné parky, poľský a slovenský, v území mimoriadne chránenom pre unikátne rastlinné spoločenstvá a nezabudnuteľnú krajinu.

\n\n\n

Pltnícke prístavisko

Pltnícke prístavisko sa nachádza pod cestou, na pravej strane, chránené andezitovými múrikmi. Je to začiatok cesty vedúcej proti prúdu Dunajca. Tesne pred prístaviskom stojí budova Športového klubu Pieniny. Na pravej strane cesty sú panely s mapami, popismi a fotografiami návrhov výletov po okolí. Pri zostupe k prístavisku stojí obelisk venovaný sv. Jánovi Pavlovi II.

\n\n\n

Etapa 1: Prístavisko – Ostrov Cypel

Vzdialenosť: cca 200 m

Na pravej strane cesty sa nachádza Cypel – ostrov na Dunajci dlhý približne 600 m, vzniknutý z riečnych nánosov. V roku 1932 ho spolu s penziónom „Biały Domek“ zničila veľká povodeň. Časom rieka ostrov znovu navŕšila; dnes na ňom stojí socha pripomínajúca manželov Wernerovcov, zakladateľov Športového klubu Pieniny. Na Cypel vedie drevená lávka. Je to dobré miesto na oddych na trávniku a obdivovanie skaly Kotońka so sochou horala vo vzdialenosti asi 500 m.

\n\n\n

Etapa 2: Cypel – cesta k Chate Orlica

Vzdialenosť: cca 200 m

Pieninská cesta vedie paralelne s ostrovom Cypel, od trasy oddeleným mŕtvym ramenom Dunajca, ktoré ožíva pri zvýšených prietokoch. Odtiaľto odchádzajú chodníky na Sokolicu (747 m n. m.) v Pieninách a na sedlo Rozdziele hrebeňom Malých Pienin. Nachádza sa tu aj strmé stúpanie k chate Orlica, ležiacej asi 30 m nad cestou. Bývalý penzión z roku 1932 bol v roku 1951 prenajatý PTTK a dostal meno Józefa Madeu, prvého sprievodcu pienińskeho oddielu. V roku 1970 prešiel objekt do vlastníctva PTTK a dnes ho spravuje spoločnosť Karpaty. Vedľa chaty sídli Múzeum a Stredisko dejín horskej turistiky.

\n\n\n

Etapa 3: Chata Orlica – Piec Majki

Vzdialenosť: cca 100 m

Asi po 100 metroch cesta prichádza k jaskyni Piec Majki, nazývanej aj jaskyňa Zyblikiewicza. Vznikla v dôsledku výnimočného geologického procesu: tvrdé vápence boli vytlačené staršími, mäkkými bridlicami. Pôsobením veľkých síl vápence poprkali a vytvorili štrbinu, ktorú časom rozšírili vody Dunajca a vznikla jaskyňa s efektnými krasovými záclonami. Názov „piec“ odkazuje na staropoľské označenie jaskyne. Hneď vedľa, na stene niekoľkometrovej veže, asi 5 m nad zemou, je soška Panny Márie. Pod skalou je plastická mapa Pienin a MOR – cyklistické odpočívadlo s lavičkami a servisným stojanom.

\n\n\n

Etapa 4: Piec Majki – Nový Prevoz

Vzdialenosť: cca 330 m

Za potokom Kacze, 30 m od jaskyne Piec Majki, sa nachádza jeden z piatich poľských vstupných pavilónov Pieninského národného parku. Možno si tu pozrieť výstavu o pieninských lesoch, kúpiť suveníry a využiť toaletu. Jedľový les nad cestou ukrýva masív Bystrzyka s charakteristickou Bielou skalou, dobre viditeľnou od Szczawnice.

Ďalej, po asi 200 m, prichádzame k Novému Prevozu. Na rozdiel od staršej hospodárskej prepravy na Cypli slúži táto výlučne turistom. Na mieste zvanom Równica modrý chodník prekračuje Dunajec a smeruje k Sokolicy. Prevoz zabezpečuje plochodenná drevená loďka obsluhovaná pltierom, berie asi 10 osôb a funguje od polovice apríla do konca októbra.

Hneď vedľa, na pravej strane cesty, je skalná niky a tabuľka s hladinou vody počas veľkej povodne v roku 1934. Na skale možno zbadať otvory, ktoré sú podľa legendy stopami po guľkách.

\n\n\n

Etapa 5: Nový Prevoz – Štátna hranica

Vzdialenosť: cca 500 m

Cesta jemným oblúkom prichádza na miesto, kde Dunajec prudko zatáča doľava. Na pravej strane sa rozprestiera kamenistá pláž pod skalou Huk, ktorá znásobuje hukot rieky. Naľavo vidno zvyšky múrov bývalej chaty Zyblikiewicza, ktorá vyhorela za nejasných okolností v roku 1916.

Trasa sa približuje k štátnej hranici, ktorá tu existuje od stredoveku (s krátkou prestávkou v roku 1938, keď Poľsko obsadilo Leśnicu). V roku 1939 tadiaľto vpochodovali do Szczawnice nemecké vojská, zastavené vyhodením cesty do povetria a palbou poľských vojakov. Naľavo je sokel po bývalej strážnici.

Na slovenskej strane, hneď za hranicou, je pavilón PIENAP s výstavou o etnografii a prírode Pienin. Na prízemí je bar a toaleta. Vedľa pavilónu je koncové prístavisko slovenského splavu. Na druhom brehu Dunajca fungovala od roku 1907 Sienkiewiczova chata, po 24 rokoch premenovaná na Pienińsku krčmu; z Pieninskej cesty sa k nej prechádzalo kompou za dva halierе (asi 5 centov). Budovu rozobrali v roku 1938.

\n\n\n

Etapa 6: Štátna hranica – Ústie Leśnického potoka

Vzdialenosť: cca 400 m

Pieninská cesta po asi 350 m od pavilónu PIENAP prichádza k miestu, kde Leśnický potok ústi do Dunajca. Ústie lemujú dve skaly: Wylizana naľavo a Osobita napravo. Je tu tabuľa venovaná obetiam Pienin. Na strmom brehu potoka kedysi stála Hochhauserova krčma so stanoviskom Slovenskej štátnej stráže; budova vyhorela tri mesiace pred vypuknutím II. svetovej vojny.

Na druhej strane Dunajca sa dvíha vrch Przechodki s charakteristickým výbežkom. Názov odkazuje na starú cestičku popri rieke, ktorou sa pred vznikom národného parku dalo dôjsť k Pieninskému potoku. Viedla tadiaľ obľúbená trasa Skalná Perć.

\n\n\n

Etapa 7: Ústie Leśnického potoka – Storočný prameň

Vzdialenosť: cca 300 m

Pieninská cesta obchádza po poľskej strane Przechodni Wierch v Pieninkach a vstupuje na územie Haligovských Pienin. Rieka sa tu upokojuje, no vytvára zradné víry, ktoré pltníci nazývajú Loch. Podľa tradície mali mať až 18 m hĺbky, hoci hydrografické merania to nepotvrdzujú. Jav vysvetľuje geologická stavba: tvrdé vápence tu ležia na mäkkých bridliciach, podobne ako pri Piecu Majki. O tristo metrov ďalej je Storočný prameň. Za čias monarchie bol „železným“ bodom výletov; dnes sa dá pre chránený režim obdivovať iba z cesty.

\n\n\n

Etapa 8: Storočný prameň – Polanka

Vzdialenosť: cca 1 km

Približne kilometer vedie cesta pod zalesnenou Golicou. Na druhej strane Dunajca, na poľskej strane, vidno podnož Sokolicy a ďalej steny Cukrowej a Wilczej skaly. V 20. rokoch 20. storočia tu Walenty Gadowski, tvorca Orlej Perci v Tatrách, vybudoval Skalnú Perć – chodník od Sienkiewiczovej chaty cez Pieninský potok po Huliński potok. V rokoch 1934–1938 ho rozhodnutím Pienińského národného parku zrušili, no pri Dunajci dodnes nájdete železné háky po reťaziach.

Tesne pred Polankou je na poľskej strane vidno dolinu Pieninského potoka. Pieninská cesta klesá vľavo a míňa strmú lúku – Polanku, kde v rokoch 1885–1915 fungovala krčma Csárda. Kúpeľníci zo Smerdžonky a Szczawnice sa tu bavili pri maďarskej hudbe. Nižšie pri rieke bola prístav – člnmi sa vracalo do Szczawnice.

\n\n\n

Etapa 9: Polanka – Huta

Vzdialenosť: cca 2,6 km

Od Polanky vedie Pieninská cesta popri pokojne tečúcom Dunajci dlhým rovným úsekom. Na trase stojí pamiatka z čias monarchie – liatinový hydrostĺpik č. 52. Na pravej strane, na poľskom brehu, vidno skalné steny s výklenkami – jeden z nich mapy uvádzajú ako „Úkryt slovenského turistu“. V tomto úseku sa vypínajú aj strmé steny Facimiecha s tvarmi pripomínajúcimi orla a mníšku. Celý masív leží na poľskej strane.

Niekoľko desiatok metrov za Polankou Pieninská cesta prudko zatáča doľava. Trasa traverzuje pod siedmimi štíhlymi vápencovými ihlami na južnej stene Golicy. Podľa legendy ide o zakliatych mníchov z Červeného Kláštora, ktorí porušili sľuby čistoty. Popri ceste sa vyskytujú xerotermné pasienky s množstvom vzácnych, intenzívne voňajúcich rastlín. Až za osadou Huta sa otvára plný výhľad na formácie Mníchov, ktoré dominujú nad prielomom.

\n\n\n

Etapa 10: Huta – Jánošíkov skok

Vzdialenosť: cca 1,5 km

Na ľavej strane Pieninskej cesty sa asi 600 m tiahne rad menších lúk. Je to pozostatok po sklárskej huti zo 17. storočia a roľníckej osade, obývanej do roku 1969. Pri turistickom prístrešku vyviera prameň so štýlovou drevenou ohradou, nazývaný Manželský. Podľa pltníkov pár, ktorý sa z neho spolu napije, sa do roka zosobáši.

V 60. rokoch 20. storočia sa tu zvažovala výstavba rekreačných stredísk, napokon vznikol len žltý chodník dolinou potoka Huta na sedlo Targov. Pieninská cesta pokračuje k zákrute pod Klejovou horou, míňajúc na druhej strane Dunajca bývalú Zimnú lúku, odkiaľ sa seno v zime vyvážalo po zamrznutej rieke.

V zákrute, pár metrov nad cestou, je biela bodka označujúca hladinu veľkej povodne z roku 1934. Pod Klejovou horou, naľavo, stojí obnovený (2020) pomník československých štátnych úradníkov zastrelených v júni 1920. Pôvodné tabule odhalili v roku 1928, no pomník bol o desať rokov neskôr zničený po obsadení Leśnice Poľskom. Podľa vtedajších správ boli páchateľmi pravdepodobne Poliaci; dnes je ťažké rozhodnúť, či motív bol politický alebo lúpežný.

Odtiaľto je „pohľadnicový“ výhľad na Nowu a Podskalnią Goru. Trasa pokračuje k Zbojníckemu skoku – miestu, kde podľa legendy Jánošík preskočil Dunajec.

\n\n\n

Etapa 11: Jánošíkov skok – Červený Kláštor

Vzdialenosť: cca 1,5 km

Jánošíkov skok je najužšie zúženie Dunajca so šírkou asi 12 m. Tu sa vraj konal „skúšobný skok“ na zbojníka; prvým, kto ho zvládol, bol Jánošík. Najslávnejší zbojník Slovenska a Poľska, ktorý podľa legendy utekajúc z hradu v Niedzici, preskočil Dunajec práve tu. Najužšie koryto zároveň znamenalo najväčšiu hĺbku – merania uvádzajú 4,5 m, pltníci tvrdia až 8 m.

V okolí, pri pozorovaní susedných skál Grabczychy, Świnia a Ostra, možno vidieť tzv. buketovú štruktúru Pienin. Územie je dnes chránené v zóne A Pieninského národného parku.

Cesta vedie dubovo-hrabovým lesom v rozširujúcom sa údolí. Tesne pred kláštorom je lúka s kempingom PIENAP-u. Lávka ponad potok Lipník vedie k občerstveniu a objektom kláštorného komplexu, národnej kultúrnej pamiatky.

Červený Kláštor, pôvodne kartuziánsky a neskôr kamaldulský kláštor, je miestom významným pre slovenskú národnú identitu. Tu Romuald Hadbavný preložil Bibliu do slovenčiny a brat Cyprián (Franz Jäschke), lekárnik a autor slávneho herbára, zanechal mimoriadne cenné diela.

Dnes je v kláštore múzeum s modernou expozíciou, hotel, pivovar a krčma „Pod Lipami“. Konajú sa tu aj vzdelávacie aktivity, napríklad formy digitálnej detoxikácie. Je to jedno z najnavštevovanejších miest v celých Pieninách.

\n\n"}